Co to jest smart home? Co sprawia, że dom jest smart?

Popularność rozwiązań smart home w Polsce rośnie. Świadczy o tym coraz większa liczba zapytań w Google na ten temat oraz rosnąca konkurencja wśród producentów urządzeń IoT. Większa konkurencja oznacza mniejsze ceny, dlatego więcej osób może sobie pozwolić na zakup inteligentnych urządzeń. Ale co to właściwie jest inteligentny dom? Czy zakup smart gniazdka sprawi, że Twój dom będzie inteligentny?

Inteligentny dom (ang. smart home) to budynek, który potrafi automatycznie wykonać określone czynności na podstawie zaistniałych zdarzeń. Na przykład, gdy ostatnia osoba wychodzi z domu, termostaty automatycznie obniżają zadaną temperaturę o kilka stopni. Inny przykład to zamknięcie głównego zaworu wody jeśli czujnik zalania wykryje wyciek lub gdy woda zbyt długo pozostaje otwarta, a nikogo nie ma w domu. Inteligentny dom jest więc systemem, którego poszczególne elementy odpowiednio reagują na zmieniające się otoczenie lub stan innych elementów układu. W skład systemu smart home wchodzą m. in. centralka, czujniki oraz nasze smartfony.

Elementy inteligentnego domu

W skład systemu smart home wchodzą następujące elementy:

• Centralka (inaczej hub) – urządzenie, do którego podłączamy wszystkie urządzenia smart home (przewodowo lub bezprzewodowo). Odpowiada za uruchamianie automatyzacji. Może umożliwiać integracje z innymi systemami smart home. Często pełni dodatkową funkcję, np. głośnika lub przystawki do TV.
• Czujniki – urządzenia dokonujące pomiaru otoczenia, np. temperatury, wilgotności, stężenia dwutlenku węgla, zalania, światła, otwarcia itp.
• Inteligentne urządzenia – urządzenia, które potrafią wykonać jakąś akcję, np. kamery, termostaty, oświetlenie. Mogą być zintegrowane z różnymi czujnikami.
• Kontrolery – urządzenia pozwalające na manualne sterowanie inteligentnymi urządzeniami, odczytywanie wartości z czujników i konfigurowanie automatyzacji, np. smartfon.
• Oprogramowanie – aplikacja lub program komputerowy, który odpowiada za wszystkie funkcje jakie udostępnia system smart home.
• Sieć LAN – w nowoczesnych instalacjach smart home jest to istotny element odpowiadający za stabilność i bezpieczeństwo inteligentnego domu.
• Mostki – urządzenia łączące czujniki lub inne urządzenia z centralką. Pomocne jeśli na przykład dany czujnik nie działa z daną centralką.

Dlaczego warto zainwestować w rozwiązania smart home?

Inteligentne domy mają wpływ na trzy główne obszary naszego życia: bezpieczeństwo, komfort i oszczędności.

Przewagą inteligentnego domu nad tradycyjnym jest zwiększone bezpieczeństwo Twojej rodziny i majątku. Nowoczesne systemy smart home potrafią wysyłać powiadomienia wprost na smartfona w przypadku wykrycia zagrożenia. Inteligentne kamery odróżniają ruch zwierząt od ludzi i alarmują nas tylko wtedy, gdy nikogo nie ma domu. Dodatkowo, możesz skonfigurować kiedy dane zdarzenie ma być tylko nagrane, a kiedy nagrane i wysłane powiadomienie. W ten sposób możesz na przykład zobaczyć co Twój zwierzak robi podczas Twojej nieobecności, ale nie zostaniesz zaspamowany/a powiadomieniami o każdym jego ruchu.

Alarmy i czujniki to kolejne urządzenia, które mogą zaoszczędzić sporych kłopotów. Czujnik smogu lub tlenku węgla wykryje to, czego nie widać gołym okiem i uruchomi lub zatrzyma wentylację zupełnie bez niczyjej ingerencji. Tego typu urządzenia stanowią również ważną informację dla ubezpieczyciela nieruchomości, warto więc sprawdzić czy oferują z tego tytułu zniżki.

Nie bez znaczenia są również aspekty naszego komfortu. W końcu dom to miejsce, w którym odpoczywamy po ciężkim dniu pełnym bodźców. Oświetlenie o odpowiedniej barwie i natężeniu pozwoli Ci się zrelaksować lub w prawie kinowych warunkach obejrzeć ulubiony serial. Często powtarzane czynności, takiej jak otwieranie i zamykanie rolet czy zasłon, to idealny kandydat do automatyzacji. Te z pozoru proste czynności, mogą zaoszczędzić nasz cenny czas, a dla osób niepełnosprawnych mogą stanowić ogromną pomoc.

Kolejną zaletą inteligentnych domów są wygenerowane oszczędności. Ogrzewanie i prąd to bez wątpienia największe koszty utrzymania domu jednorodzinnego.

Jak zaoszczędzić na ogrzewaniu?

Wystarczy, że dodasz prostą automatyzację termostatów, która obniży zdaną temperaturę o kilka stopni za każdym razem gdy wychodzisz z domu. Inny sposób to całkowite zamknięcie grzejników po otwarciu okna, np. podczas wietrzenia mieszkania. Siła systemu tkwi w automatyzacji, to ona sprawia, że Twój dom jest inteligentny. Im więcej takich powtórzeń, tym więcej zaoszczędzisz.

Jak zaoszczędzić na prądzie?

Możemy ulec wrażeniu, że inwestycja w inteligentny dom jedynie zwiększy pobór prądu. Z pomocą jednak, przychodzą smart gniazdka. W moim domu zastosowałem dwa: jedno do pompy cyrkulacji ciepłej wody użytkowej, a drugie do pompy ciepła powietrze-woda (również do CWU). Pompa od cyrkulacji wody nie włącza się kiedy nikogo nie ma w domu – oszczędzamy więc na ogrzewaniu wody. Sama pompa ciepła, a właściwie gniazdko, do którego jest wpięta, zostało skonfigurowane w ten sposób, że wyłącza się jeśli temperatura na zewnątrz spada poniżej 10°C. Wynika to z tego, że efektywność pompy w niskich temperaturach jest mniejsza i bardziej opłaca się podgrzewać wodę kotłem gazowym. Z moich obliczeń wynika, że rocznie oszczędzam około 200 zł na prądzie (150 dni x 2 kWh x 0,7 zł).

Czy każdy budynek może być inteligentny?

Tak, każdy budynek może być inteligentny. Rozwiązania smart home można zastosować w mieszkaniu, sklepie, apartamencie na wynajem czy magazynie. Dostępne systemy pozwalają nawet na bezprzewodowe podłączenie niektórych urządzeń więc instalacja może być wykonana bez większej ingerencji w strukturę budynku.

To co sprawia, że budynek jest inteligentny to tak naprawdę automatyzacja powtarzalnych czynności wyzwalana przez różne czynniki. Nie ma więc większego znaczenia rodzaj budynku, a jedynie specyfika jego działania, branża, domena biznesowa. W niektórych sytuacjach możliwe jest zastosowanie sztucznej inteligencji, która dodatkowo samodzielnie będzie usprawniać swoje działanie.

Jak to działa? Czy to jest bezpieczne?

Elementy inteligentnego domu wykorzystują różne technologie i protokoły, dzięki którym wzajemnie się komunikują. Są to na przykład Bluetooth Low Energy (BLE), Thread (sieć mesh), Zigbee, WiFi. Każdy z nich ma swoje plusy i minusy, niektóre są lepsze do jednych zastosowań, inne do drugich. Ostatecznie jednak, to producent danego urządzenia powinien wiedzieć, który protokół wykorzystać.

Użytkownik końcowy, czyli Ty czy ja, powinien się skupić na tym jaki system inteligentnego domu wybrać. Wybór systemu będzie rzutował na łatwość użytkowania, rozbudowę, dostępność samych urządzeń oraz bezpieczeństwo i prywatność. Jest to więc kluczowy krok. Niestety, na rynku panuje niezły misz-masz. Jest kilka rodzajów systemów, do tego kilka różnych standardów i trzeba się nieźle nagłówkować, aby sprawdzić co z czym jest kompatybilne. Ten temat wymaga osobnego wpisu, który przygotuję już niebawem. Tymczasem, życzę powodzenia w zgłębianiu tajemnic inteligentnych domów!